ULUSLAR ARASI DESTEKLER

Birlik Programları belirli bir süre için Birlik politikaları ile ilgili belirli alanları kapsayacak şekilde AB üye ülkeleri ve aday ülkeler arasında birliğini teşvik etmek üzere uygulanan faaliyetler bütünüdür.

Vatandaşların, işletmelerin, sivil toplum kuruluşlarının, kamu kurumlarının Birlik Programlarına katılım imkanı mevcuttur. Aday ülkelerin mevzuatın uyumu ve uygulanması alanındaki çalışmalarına da Birlik Programları önemli katkılar yapmaktadır.

Birlik Programları, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi'nin onayı ile yürürlüğe girmekte ve programa ilişkin teklif çağrılarını (ihale) yayımlayan ilgili Komisyon Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Programların bütçesi ise katılımcı ülkeler tarafından yapılan ödemeler ve AB bütçesinden sağlanan tahsis ile oluşturulmaktadır.

Programların önemli bir bölümü için başvurular doğrudan Avrupa Komisyonuna gönderilmekte ve değerlendirme bağımsız uzmanlar tarafından yapılmaktadır. Merkezi olmayan bazı programlar için ise katılımcı ülkede bulunan ulusal ajanslar yoluyla başvuru ve değerlendirme yapılmaktadır.

Birlik Programlarının temel amacı işbirliğinin geliştirilmesi olduğu için, başvuruların büyük çoğunluğunda farklı ülkelerden ortakların olması şarttır. Program bütçesinden sağlanan mali desteklerin önemli bölümü yatırım içermeyen projelere (kültürel faaliyetler, personel değişimi, araştırma projeleri, bilgi paylaşım projeleri gibi) verilmektedir.

TÜRKİYE'NİN KATILIM SAĞLADIĞI BİRLİK PROGRAMLARI

Avrupa Birliği politikalarına destek sağlayacak önemli alanlarda ve belirli süreler için  uygulanan çeşitli Birlik Programları bulunmaktadır.

Ekonomik ve sosyal birliğini hedefleyen 28 ülkeden oluşan AB'de çeşitli alanlarda işbirliğini teşvik etmek ve ilgili alanlardaki uygulamaları yakınlaştırmak için çeşitli Birlik Programları bulunmaktadır. Üye ülkelerin hepsi için zorunlu olan bu Birlik Programlarının önemli bir bölümü aday ülkeler ve Balkan Ülkeleri gibi AB'nin yakın olduğu ülkelere de açık bulunmaktadır.

Türkiye de aday ülke sıfatı ile bu Birlik Programlarına katılım sağlamaktadır. Ülkemiz 26 Şubat 2002 tarihinde imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Topluluğu Arasında Türkiye'nin Topluluk Programlarına Katılmasının Genel İlkeleri Hakkında Çerçeve Anlaşma" ile Programlara katılmaya başlamıştır. 

• Türkiye'nin aday ülkelere açık olan Birlik Programlarına katılım prosedürü şu şekilde gerçekleşmektedir:
•  Avrupa Komisyonu ya da ilgili Kurum/Kuruluşumuz Birlik Programına katılım için niyet beyan eder,
•  Programın konusu ile ilgili Kurum/Kuruluş ile söz konusu Birlik Programı'na katılım AB Bakanlığı tarafından koordine edilir,
• Programa katılıma ilişkin gereken altyapı oluşturulur,
• Katılımın resmi belgesi olan Katılım Anlaşması, Türkiye ve Avrupa Birliği arasında imzalanır,
• Katılım Bakanlar Kurulu Kararınca onaylanır ve Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla süreç başlar. 

Ülkemizin 2021-2027 döneminde AB programlarına katılımına ilişkin çalışmalar devam etmektedir. 

4 Ekim 2019 tarihinde yayınlanan “AB’den Sağlanacak Katılım Öncesi Fonların ve AB Birlik Programlarına Katılımın Yönetimi ile İlgili 2019/20 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi” ile ilgili kurumların üst düzey yöneticilerinin katılımıyla AB Başkanı başkanlığında AB Programları ve Ajansları Kurulu oluşturulmuştur. Kurul, 4 Şubat 2020 ve 27 Ekim 2020 tarihlerinde toplanmıştır.

27 Ekim 2020 tarihli toplantıda ülkemizin katılım sağladığı Programlara 2021-2027 döneminde de prensipte katılım kararı alınmıştır. İlaveten, ülkemizin 2006-2016 yılları arasında katılım sağladığı kültür alanındaki Yaratıcı Avrupa Programına da katılım yönünde prensip kararı alınmıştır. Bu Programlar:

1. Erasmus Programı
2. Ufuk Avrupa
3. Avrupa Dayanışma Programı-ESC
4. Sivil Koruma Mekanizması
5. Yaratıcı Avrupa
6. Gümrükler
7. Vergilendirme

Ülkemizin katılmayı düşündüğü diğer Programlara ilişkin fizibilite çalışmaları tamamlanmış olup Çalışma Grubu çalışmaları devam etmektedir. Bu Programların Çalışma Grubu raporları tamamlandığında AB Programları Kurulu’nda görüşülecek ve ülkemizin hangi Programlara katılım sağlayacağına ilişkin irade ortaya konulacaktır.